GiadinhNet – 2015 được coi là năm bản lề của Chiến lược Quốc gia về Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011 – 2020. Theo GS.TS Nguyễn Viết Tiến – Thứ trưởng Bộ Y tế, công tác DS-KHHGĐ cần được quan tâm, đầu tư hơn nữa, đặc biệt ngành Dân số cần tập trung trí tuệ, nguồn lực vào các hoạt động trọng điểm để tạo thành đòn bẩy, thực hiện thành công nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước giao cho.
Nhìn thẳng vào khó khăn, thách thức
Năm 2014 đã kết thúc với những thành quả đáng ghi nhận của ngành Dân số. Tuy nhiên, đằng sau những thành công là hàng loạt những khó khăn, thử thách. Khó khăn lớn nhất đối với ngành Dân số trong năm qua là ngân sách đầu tư cho công tác DS-KHHGĐ và Chương trình Mục tiêu quốc gia về DS-KHHGĐ thấp nhất trong 3 năm giai đoạn 2012 – 2014 và không có vốn ODA hỗ trợ. Đặc biệt năm 2014 kinh phí chưa được 2/3 năm 2013. Nhiều tỉnh, thành phố chưa chủ động bố trí kinh phí địa phương cho triển khai hoạt động của chương trình. Tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ còn nhiều bất cập. Mô hình tổ chức bộ máy làm công tác dân số ở một số địa phương chưa hợp lý, tồn tại một số mô hình khác nhau ở tuyến cơ sở, hạn chế hiệu quả của công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành chương trình DS-KHHGĐ. Chế độ chính sách đối với cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ cũng chưa được hoàn thiện.
Một khó khăn nữa còn tồn tại là cơ sở vật chất, trang thiết bị của các cơ sở y tế địa phương, tuy đã được nâng cấp, bổ sung nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu cung cấp dịch vụ KHHGĐ chất lượng cao. Nhiều trung tâm DS-KHHGĐ huyện được xây dựng từ lâu, nay đã xuống cấp nhưng chưa được đầu tư xây dựng, sửa chữa nên điều kiện làm việc của cơ quan dân số nhiều địa phương hết sức khó khăn.
Để thực hiện thành công công tác DS-KHHGĐ, ngành Dân số xác định tập trung vào hai mũi nhọn là chuyên môn và truyền thông. Công tác truyền thông vận động là một trong những giải pháp tiên quyết cần được quan tâm chú trọng. Tuy nhiên, khó khăn chính là kinh phí bị cắt giảm lại tập trung chủ yếu vào kinh phí đầu tư cho công tác truyền thông giáo dục chuyển đổi hành vi. Vì vậy, một số nội dung hoạt động và dự toán so với kế hoạch ban đầu cũng bị cắt giảm, một số hoạt động phải kết cấu lồng ghép vào các dự án khác của chương trình đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động về DS-KHHGĐ.
Khẳng định vai trò quan trọng của dân số và phát triển
Năm 2014, ngành Dân số đã vượt qua khó khăn, tranh thủ những yếu tố thuận lợi để đạt được những kết quả đáng khích lệ. Chỉ tiêu mức giảm sinh đạt 0,1%o và đạt chỉ tiêu Chính phủ giao. Tỉ số giới tính khi sinh của Việt Nam là 112,2 bé trai/100 bé gái, vượt chỉ tiêu tốc độ tăng tỉ số giới tính khi sinh năm 2014 đề ra. Đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, tỉ số này đã giảm và giảm 1,6 điểm % so với năm 2013, tạo cơ sở cho việc phấn đấu hoàn thành mục tiêu giai đoạn 1 của Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản với chỉ tiêu không vượt quá 113/100 vào năm 2015. Các chỉ tiêu về sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh đạt 100% kế hoạch năm. Các chỉ tiêu về biện pháp tránh thai hiện đại đều đạt và vượt kế hoạch đặt ra.
Nhấn mạnh về tầm quan trọng của công tác DS-KHHGĐ cùng những nhiệm vụ quan trọng trong năm 2015 vào thời gian tới, GS.TS Nguyễn Viết Tiến – Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định: Đất nước phát triển thì công tác DS-KHHGĐ càng được coi trọng. Công tác dân số giờ đây không chỉ là giảm sinh, không chỉ quan tâm đến số lượng mà còn đi sâu vào việc nâng cao chất lượng dân số. Con người được quan tâm từ khi chuẩn bị chào đời – “đầu vào” của quá trình dân số đến lúc trưởng thành và ra đi.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, công tác DS-KHHGĐ ở Việt Nam cũng đang hòa trong xu thế chung của thế giới: Nếu trước đây tập trung vào sinh đẻ có kế hoạch thì nay gắn chặt giữa dân số và phát triển.
Năm 2015 là một năm bản lề để thực hiện thắng lợi Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011 – 2020; làm sao đảm bảo được cơ cấu dân số hợp lý, chất lượng dân số được nâng cao, tuổi thọ người dân tăng lên. Thứ trưởng nhấn mạnh để duy trì được cơ cấu dân số hợp lý, ngành Dân số phải dự báo và chủ động ứng phó với tình trạng già hóa dân số. Đặc biệt là việc thiết lập, xây dựng hệ thống bệnh viện lão khoa chăm lo cho bệnh tật đặc thù của người cao tuổi… Bên cạnh đó, những dự báo về số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, số trẻ em được sinh ra, số người trong độ tuổi lao động… hàng năm sẽ giúp các bộ, ngành có được những hoạch định chính sách đúng đắn, kịp thời, góp phần đẩy mạnh sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Trong buổi gặp mặt đầu năm với Tổng cục DS-KHHGĐ, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến đánh giá cao trí tuệ, lòng nhiệt huyết của những người làm công tác dân số. Thứ trưởng đề nghị Tổng cục DS-KHHGĐ phát huy tinh thần đoàn kết vốn có của tập thể để giúp Đảng và Nhà nước nói chung, Bộ Y tế nói riêng về công tác dân số. Dù kinh phí còn thấp, nhưng Thứ trưởng nhấn mạnh cần xác định nhiệm vụ trọng tâm để quyết liệt thực hiện, đầu tư công sức trí tuệ vào trọng điểm, tạo thành đòn bẩy.
“Ngành dân số phải tự hào về những thành tích đạt được và phải chứng minh được vai trò quan trọng của dân số đối với sự phát triển của đất nước. Tôi mong muốn trong năm 2015, chúng ta sẽ có những phương pháp, cách làm hay hơn nữa trên cơ sở những kinh nghiệm và thành công của những năm trước đây. Tập trung tất cả trí tuệ, phương pháp để có chiến lược truyền thông thật tốt để cả xã hội đều thấy rằng dân số là một ngành cực kỳ quan trọng, cần nhận được sự quan tâm đầu tư tốt nhất cho công tác này”, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh.
Hà Thư
