Tại Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Pháp lệnh Dân số (2003 – 2013), đồng chí Nguyễn Thiện Nhân – Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ có giao cho ngành Y tế, Dân số xây dựng cơ chế, chính sách để làm sao mỗi cặp vợ chồng có 2 con là những cặp vợ chồng có lợi nhất. Đồng chí khẳng định rằng “ việc sinh đẻ của mỗi gia đình không còn là chuyện riêng của mỗi gia đình. Đây là vấn đề của quốc gia, của dân tộc, đây cũng là quan điểm đường lối của Đảng ta, để việc sinh đẻ ấy không chỉ là quyền lợi mà còn là nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng đối với đất nước, với sự trường tồn của dân tộc ta”.
Đã từ lâu chúng ta ai cũng thuộc nằm lòng khẩu hiệu: “Mỗi cặp vợ chồng chỉ có từ 1 – 2 con”, theo nguồn thông tin của Tổng cục Dân số thì mức sinh vẫn còn sự khác biệt giữa các vùng miền trên cả nước, các tỉnh vùng Tây bắc, Tây Nguyên, phía Tây các tỉnh miền Trung thì tỷ suất sinh cao, trung bình có tới trên 3 con và số sinh con thứ ba là khá lớn, lại có những vùng mức sinh xuống rất thấp như ở các tỉnh Nam Bộ, đặc biệt thành phố Hồ Chí Minh của chúng ta tổng tỷ suất sinh hiện nay đang ở mức rất thấp, khoảng 1,3 con, có rất nhiều cặp vợ chồng chỉ sinh 1 con. Vì vậy Tổng cục Dân số – KHHGĐ đã đưa ra thông điệp mới “Mỗi cặp vợ chồng hãy nên sinh đủ 2 con”, chúng ta đã chuyển từ chỉ có sang hãy là lời khuyên đối với mỗi cặp vợ chồng, mỗi cá nhân, chốt lại mỗi gia đình hãy sinh 2 con. Như vậy về số lượng là không tăng lên.
Vì sao có sự thay đổi thông điệp mới trên? Trong giai đoạn trước đây, Việt Nam phải tích cực làm công tác giảm sinh do quy mô dân số quá lớn, tốc độ gia tăng dân số quá nhanh nên mục tiêu của công tác dân số trước đây là giảm sinh càng nhanh, càng tốt.
Đến nay, trung bình mỗi người phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2 con, đây là một mức sinh hợp lý của một đất nước vì nó giúp cho đất nước đó luôn bình ổn về dân số. Thông điệp mới của ngành dân số khuyên các gia đình không sinh con thứ 3, những gia đình sinh 1 con hãy sinh thêm 1 con nữa. Nếu nơi nào có mức sinh thấp thì tốc độ già hóa dân số rất nhanh như hiện nay sẽ càng nhanh hơn, nguồn nhân lực trong tương lai sẽ bị thiếu hụt. Đây là khuyến nghị căn cứ trên cơ sở khoa học về kiểm soát quy mô dân số, cơ cấu dân số và quy luật phát triển nhân khẩu học của quốc gia.
Do đó, vấn đề suy giảm dân số là vấn đề hiểm họa không khác gì bùng nổ dân số và nhiệm vụ của chúng ta, ngành dân số nói riêng hiện nay là phải nỗ lực để cân đối tỷ lệ sinh đẻ giữa các vùng, tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ luôn rất cao nên nhu cầu kế hoạch hóa gia đình cũng rất cao, làm sao để cả nước có mức sinh đồng đều, tất cả đều có 2 con và tuyên truyền vận động các cặp vợ chồng không lựa chọn giới tính khi sinh để tránh mất cân bằng giới tính khi sinh mang lại những hệ lụy sau 10 – 20 năm.
Công tác Dân số – KHHGĐ có vai trò rất quan trọng, đặc biệt là đối với tương lai của đất nước. Những việc ngành dân số làm ngày hôm nay thì tới 15 – 20 năm sau mới nhận ra được thành quả hoặc hệ lụy nếu ta làm tốt hoặc không tốt. Sẽ thực sự là thảm họa nếu không đảm bảo được nòi giống, sự trường tồn của một quốc gia, một dân tộc để phát triển bền vững. Chính vì thế, ngành dân số muốn gửi tới các gia đình thông điệp hãy sinh 2 con, sinh 2 con là tốt nhất, thay vì mỗi cặp vợ chồng chỉ có 1 – 2 con như trước đây./.
