Sáng ngày 18/12/2019, tại Trung tâm văn hóa huyện Cần Giờ, Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức Lễ Mít tinh kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12 và hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về Dân số do Bộ Y tế – Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình phát động với chủ đề “ĐỒNG HÀNH CÙNG SỰ NGHIỆP DÂN SỐ VÀ PHÁT TRIỂN VÌ SỰ PHỒN VINH CỦA ĐẤT NƯỚC”.
Công tác Dân số luôn được Đảng và Chính quyền các cấp quan tâm, xác định là một bộ phận quan trọng của Chiến lược phát triển đất nước, một trong những vấn đề kinh tế – xã hội hàng đầu của một quốc gia, thực hiện tốt công tác Dân số – Kế hoạch hóa gia đình là yếu tố cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người dân, từng gia đình và toàn xã hội.
Do đó, Ngày Truyền thống của ngành Dân số là dịp để ôn lại lịch sử với những năm tháng đầy khó khăn; Tự hào về những thành tích đã đạt được, nhận rõ những cơ hội và thách thức trong thời gian tới, khẳng định ý chí quyết tâm vươn lên, cùng nhau đoàn kết, hoàn thành thật tốt nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước giao.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, công tác Dân số tại Thành phố đang phải đối mặt với những thách thức như: Mức sinh có thể tiếp tục giảm sâu trong thời gian tới và tác động trực tiếp đến cơ cấu Dân số của thành phố; Tỷ số giới tính khi sinh vẫn còn tiềm ẩn xu hướng tăng; Quy mô và mật độ Dân số cao đang là những áp lực khó khăn trong công tác quản lý nhà nước về Dân số. Cùng với Già hóa Dân số, mức sinh thấp sẽ tác động rất lớn đến sự phát triển nguồn nhân lực và phát triển kinh tế – xã hội bền vững về lâu dài.
Trong năm 2019, Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Trung ương, Thành phố giao, trong đó nổi bật 10 hoạt động sau:
1. Tham mưu Sở Y tế trình Ủy ban nhân dân ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành những nội dung trọng tâm trong lĩnh vực Dân số, chế độ chính sách cho người dân Thành phố như: Kế hoạch số 1492/KH-UBND ngày 19 tháng 4 năm 2019 của Ủy ban nhân dân Thành phố về hoạt động công tác Dân số tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2019; Quyết định số 1520/QĐ-UBND ngày 19 tháng 4 năm 2019 về Giao chỉ tiêu Dân số năm 2019 cho Ủy ban nhân dân quận, huyện; Tham mưu ban hành kế hoạch hoạt động các Mô hình, Đề án năm 2019 và một số văn bản trọng tâm để triển khai kế hoạch năm.
Phòng Y tế 24/24 quận, huyện tham mưu Ủy ban nhân dân phê duyệt Kế hoạch hoạt động công tác Dân số năm 2019. Tổ chức bộ máy ổn định, đội ngũ làm công tác Dân số các cấp đoàn kết, trách nhiệm trong triển khai nhiệm vụ năm 2019.
2. Hoàn thành đạt và vượt các chỉ tiêu kế hoạch năm 2019 do Trung ương và Thành phố giao: Tỷ số giới tính khi sinh dự báo 105,7 bé trai/100 bé gái; Số người cao tuổi được lập hồ sơ khám sức khỏe định kỳ 138.948 trường hợp, đạt tỷ lệ vượt 17% so với năm 2018, vượt chỉ tiêu Trung ương giao 15%; Các biện pháp tránh thai trong năm 2019 là 510.691 trường hợp thực hiện, đạt 116,7% so kế hoạch; Hoàn thành xuất sắc chỉ tiêu Khám Sức khỏe Tiền hôn nhân bằng hình thức xã hội hóa, với 683 cặp thanh niên nam, nữ sắp kết hôn tự nguyện tham gia thực hiện.
3. Triển khai có hiệu quả chương trình tầm soát, chẩn đoán, điều trị bệnh, tật trước sinh và sơ sinh, thông qua các hoạt động: Xây dựng và triển khai kế hoạch thực hiện chương trình tại 100% quận, huyện và phường, xã, thị trấn. Cùng với hoạt động chuyên môn của Trung tâm Trung tâm Chẩn đoán, Sàng lọc trước sinh – Sàng lọc sơ sinh khu vực phía Nam đặt tại Bệnh viện Từ Dũ và sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số từ thành phố đến cơ sở trong truyền thông, vận động người dân tham gia chương trình. Năm 2019, tại thành phố, tỷ lệ bà mẹ mang thai được Sàng lọc trước sinh đạt 83,6%, vượt chỉ tiêu Trung ương giao 80%; tỷ lệ trẻ sơ sinh được Sàng lọc đạt 82,8%, vượt chỉ tiêu Trung ương giao 80%. Các hoạt động của chương trình đã tác động vào quá trình phát hiện, can thiệp và điều trị sớm các bệnh, tật, các rối loạn chuyển hóa, di truyền ngay trong giai đoạn bào thai và sơ sinh; giúp trẻ sinh ra bình thường hoặc tránh được những hậu quả nặng nề về thể chất và trí tuệ, giảm số người tàn tật, thiểu năng trí tuệ trong cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng dân số thành phố.
4. Các đề án, mô hình thuộc chương trình mục tiêu DS-KHHGĐ đều được triển khai và đạt kết quả tốt với kết quả cụ thể: Tổ chức 1.128 cuộc truyền thông về chuyên đề về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh với 69.779 người tham gia; Phối hợp cán bộ Tư pháp – Hộ tịch tư vấn về Quy định của pháp luật trong nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, Sàng lọc trước sinh và Sàng lọc sơ sinh, Tư vấn và khám sức khỏe Tiền hôn nhân cho hơn 14.645 cặp nam, nữ thanh niên ra đăng ký kết hôn trong năm 2019; Triển khai các hoạt động Chăm sóc sức khỏe Người cao tuổi, toàn thành phố có 92 Câu lạc bộ “Người cao tuổi giúp Người cao tuổi” với hơn 3.703 hội viên là Người cao tuổi tham gia và 92 Tổ tình nguyện viên với hơn 2.369 người tham gia tình nguyện thực hiện chăm sóc, giúp đỡ cho hơn 12.836 người cao tuổi già yếu neo đơn tại cộng đồng.
5. Thực hiện tốt công tác phối hợp liên ngành trong triển khai các hoạt động Truyền thông – Giáo dục về Dân số thông qua việc ký kết liên tịch hợp đồng trách nhiệm với các Sở, Ban Ngành, Đoàn thể trên địa bàn thành phố. Áp dụng có hiệu quả các Mô hình truyền thông mới, cụ thể như: Duy trì chiếu các poster tuyên truyền tại các trạm chờ hệ thống vận tải hành khách công cộng và các bệnh viện, cơ sở y tế công lập trên địa bàn Thành phố; Truyền thông trên trang facebook Chi Cục DS-KHHGĐ Thành phố Hồ Chí Minh với 312 tin, bài, 487 lượt thích trang, 394 lượt theo dõi; Trang thông tin Điện tử của Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình với địa chỉ dansohcm.gov.vn, đến nay đã có hơn 3.284.293 lượt truy cập.
6. Vận dụng, huy động có hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng, kịp thời đưa tin các sự kiện truyền thông của ngành, xây dựng các chương trình, video clip, bài viết, qua đó góp phần nâng cao nhận thức của Cấp ủy, chính quyền và người dân trong thực hiện chính sách Dân số tại Thành phố như: Lễ mít tinh kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới 11/7 với chủ đề “Việt Nam – 25 năm thực hiện Chương trình hành động Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD Cairo, 1994)”; Lễ mít tinh kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12 với chủ đề “Đồng hành cùng sự nghiệp Dân số và Phát triển vì sự phồn vinh của đất nước”, Lễ ra quân Chiến dịch Truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc Sức khỏe sinh sản – Kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng Dân số.
7. Huy động nguồn lực đầu tư và xã hội hóa công tác Dân số có nhiều thay đổi tích cực. Năm 2019, trong bối cảnh nguồn kinh phí đầu tư từ ngân sách Trung ương giảm mạnh, nguồn kinh phí đầu tư từ ngân sách Thành phố và huy động cơ chế xã hội hóa đã được bổ sung kịp thời. Việc đẩy mạnh tiếp thị xã hội và xã hội hóa các phương tiện tránh thai đã từng bước chuyển đổi nhận thức của khách hàng trong việc cùng tham gia chi trả các dịch vụ Sức khỏe sinh sản và Kế hoạch hóa gia đình, huy động nguồn kinh phí xã hội hóa cho công tác Dân số được thực hiện một cách chủ động và hết sức linh hoạt. Tổng kinh phí huy động xã hội hóa cho công tác Dân số gần 2 tỷ đồng.
8. Đơn vị đã có nhiều giải pháp để phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý, Công Đoàn các Khu chế xuất và công nghiệp, Hội sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp, … tổ chức Truyền thông – Tư vấn tại các công ty, xí nghiệp với hơn 4.811 lượt công nhân tham gia, tại các trường Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp với hơn 11.272 lượt sinh viên tham gia. Các hoạt động đã nêu góp phần cung cấp kiến thức, thay đổi hành vi, tăng cường và cải thiện Sức khỏe sinh sản cho nhóm Dân số ưu tiên, trong nỗ lực kéo giảm tình trạng phá thai trong giới trẻ hiện nay.
9. Triển khai tốt và có hiệu quả Chiến dịch Truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc Sức khỏe sinh sản – Kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng Dân số năm 2019 tại 24 quận, huyện với 82 phường, xã, thị trấn: Gói dịch vụ Kế hoạch hóa gia đình: có 111/88 trường hợp triệt sản đạt tỉ lệ 131% so với kế hoạch, có 4.632/3.370 trường hợp đặt vòng đạt tỉ lệ 137% so với kế hoạch; Gói dịch vụ khám phụ khoa: có 16.207/12.300 lượt phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tham gia đạt tỉ lệ 132% so với kế hoạch, phát hiện và điều trị kịp thời cho 4.145 trường hợp mắc bệnh.
10. Tham mưu Sở Y tế tổ chức thành công Hội thảo “Vấn đề mức sinh thấp tại Thành phố Hồ Chí Minh, thực trạng, nguyên nhân và giải pháp”. Thông qua Hội thảo, đã tập hợp được các ý kiến chuyên gia, cùng đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số từ thành phố đến cơ sở trong việc đưa ra các giải pháp nhằm khắc phục tình trạng mức sinh thấp trên địa bàn thành phố.
Từ khi có Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII về công tác Dân số trong tình hình mới. Để đáp ứng tình hình thực tế hiện nay, công tác Dân số Thành phố đã mạnh mẽ chuyển trọng tâm từ Dân số – Kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và Phát triển, với mục tiêu “Giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bổ, chất lượng dân số của Thành phố đến năm 2030. Duy trì hợp lý mức sinh thay thế; kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng; thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số nhằm góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội hàng năm của Thành phố”.
Mặc dù đã đạt được những kết quả khả quan, song việc triển khai thực hiện công tác Dân số trong thời gian tới vẫn phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức:
– Căn cứ các số liệu báo cáo thống kê chuyên ngành, mức sinh của thành phố có thể tiếp tục giảm sâu trong thời gian tới (Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Thống kê năm 2018, tổng tỷ suất sinh của thành phố là 1,33 con) và tác động trực tiếp đến cơ cấu dân số của thành phố. Kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đạt hiệu quả nhất định, tuy nhiên nếu không duy trì các giải pháp can thiệp chủ động, thì tỷ số giới tính khi sinh của thành phố vẫn có thể tăng trong thời gian tới.
– Tình hình tinh giảm biên chế cấp quận, huyện ảnh hưởng rất lớn đến nhân sự làm công tác Dân số, đội ngũ cán bộ chuyên trách và cộng tác viên ở cấp cơ sở có sự biến động thường xuyên. Các nội dung về dân số trong phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội còn chưa được chú trọng đúng mức. Nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn chưa đáp ứng nhu cầu.
Từ những kết quả đạt được của công tác Dân số năm 2019 với nhiều thành tựu, các chỉ tiêu nhiệm vụ công tác Dân số năm 2019 đã được Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình, Bộ Y tế, Ủy ban nhân dân thành phố giao. Để thực hiện tốt công tác Dân số trong năm 2020 và những năm tiếp theo, ngành Dân số thành phố mạnh dạn đề xuất thực hiện một số nhiệm vụ trong tâm cụ thể như sau:
– Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, Chính quyền các cấp đối với công tác Dân số và Phát triển.
– Thực hiện đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác Dân số. Tiếp tục kiên trì thực hiện, đẩy mạnh chuyển tải thông điệp truyền thông “Mỗi gia đình nên sinh đủ hai con” nhằm tác động đến nhận thức của người dân, góp phần điều chỉnh, ứng phó với mức sinh hiện đang giảm sâu của thành phố.
– Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra đảm bảo thực hiện tốt hơn pháp luật và chính sách về Dân số.
– Bảo đảm huy động đủ nguồn lực đáp ứng yêu cầu triển khai toàn diện công tác Dân số, đẩy mạnh xã hội hóa công tác Dân số
– Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác Dân số các cấp, bổ sung biên chế làm công tác Dân số cấp Thành phố và quận, huyện, đáp ứng nhu cầu đề ra.
BS CKII Nguyễn Hữu Hưng, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM phát biểu
Bà Phạm Thị Mỹ Lệ, Phó Chi cục Trưởng phụ trách Chi cục DS-KHHGĐ phát biểu
Tuyên dương các gia đình sinh hai con một bề là gái thực hiện tốt chính sách Dân số, học giỏi, thành đạt và hạnh phúc
Ký kết phối hợp liên ngành công tác Dân số năm 2020.
