GiadinhNet – Sau 6 năm triển khai, mô hình “Tư vấn và chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng” của Tổng cục DS – KHHGĐ đã đạt được nhiều kết quả tốt. Người cao tuổi (NCT) được phát huy, được quan tâm, chăm sóc tốt hơn từ trong gia đình đến xã hội; từng bước nâng cao chất lượng sống, khỏe về thể chất, vui về tinh thần.
Phát huy vai trò người cao tuổi
Từ năm 2010, Tổng cục DS- KHHGĐ đã triển khai mô hình “Tư vấn và chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng” tại 29 tỉnh, thành phố. Đến nay, mô hình này đã thực sự phát huy hiệu quả vai trò của NCT tại các gia đình và trong cộng đồng. Nhiều tỉnh, thành phố đã đạt được những kết quả quan trọng trong việc nâng cao chất lượng sống cho NCT từ mô hình này.
Tại Hải Phòng, đến nay đã được duy trì triển khai hoạt động của mô hình tại 6 quận với 16 xã, phường, 48 CLB, tổ chức 6 buổi tuyên truyền các chủ trương chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về NCT, các chính sách DS – KHHGĐ, giới thiệu các bệnh thường gặp ở NCT, tư vấn về cách phát hiện bệnh và hướng dẫn NCT biết cách tự phòng tránh. Phát huy vai trò NCT trong tuyên truyền vận động con, cháu thực hiện tốt công tác DS-KHHGĐ giai đoạn hiện nay.
Tại Quảng Ninh, mô hình đã được nhân rộng tại 6/17 xã, phường và ngày càng đi vào chiều sâu, góp phần nâng cao chất lượng dân số, phát huy vai trò NCT trong cuộc sống cộng đồng. Theo bà Hoàng Thị Xuyến – Giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ Móng Cái, những hoạt động tích cực này không chỉ có tác dụng to lớn đến đời sống sức khỏe, tinh thần của NCT mà quan trọng hơn đã góp phần nâng cao nhận thức của NCT nói riêng, cộng đồng nói chung trong giải quyết vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa dân số, phòng chống bạo lực gia đình. Các cụ không chỉ là đối tượng được trực tiếp hưởng lợi mà còn là những tuyên truyền viên tích cực trong mỗi gia đình, dòng họ và cộng đồng.
Ở Quảng Trị, mô hình “Tư vấn chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng” được Chi cục DS- KHHGĐ Quảng Trị phối hợp với Hội NCT, ngành Y tế triển khai tại 12 xã, phường điểm của TP Đông Hà, thị xã Quảng Trị, các huyện Triệu Phong, Cam Lộ, Đakrông và Gio Linh. Từ mô hình này, mỗi năm ngành Y tế đã tổ chức nhiều đợt khám, tư vấn chăm sóc sức khỏe cho hàng chục nghìn lượt NCT, hỗ trợ kinh phí mua thuốc điều trị các bệnh thông thường cho những đối tượng không có bảo hiểm y tế.
Ở Hà Tĩnh, mô hình được triển khai từ năm 2012, đến nay, toàn tỉnh đã thành lập 6 Câu lạc bộ “NCT giúp NCT” với hơn 360 thành viên tham gia. Hàng năm, mô hình đều tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng tư vấn và chăm sóc NCT cho mạng lưới tình nguyện viên; tổ chức hội thảo biểu dương, khuyến khích điển hình NCT; lồng ghép hỗ trợ các hoạt động chăm sóc NCT; tư vấn, nói chuyện chuyên đề về chăm sóc sức khỏe NCT…
Mô hình cần được nhân rộng
Mô hình “Tư vấn và chăm sóc sức khỏe NCT dựa vào cộng đồng” đang thật sự phát huy hiệu quả và có sức lan tỏa, tạo sự chuyển biến trong công tác DS – KHHGĐ.
Tuy nhiên, một số địa phương, cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể vẫn chưa nhận thức đầy đủ, khách quan về vị trí, vai trò của NCT. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả chăm lo và khai thác tiềm năng về tri thức, kinh nghiệm quản lý, sức lao động, khả năng đóng góp của lực lượng này ở địa phương. Kinh phí cho các hoạt động của Hội NCT còn hạn chế. Thực tế, hiện nay đời sống vật chất và tinh thần của NCT vẫn còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Nội dung hoạt động ở một số Hội NCT còn đơn điệu, thiếu sức hấp dẫn, cho nên chưa thu hút hội viên. Trong khi đó, Việt Nam là một trong mười nước có dân số già hóa nhanh nhất khu vực và thế giới. Số lượng NCT tăng nhanh đã và đang đặt ra nhiều thách thức đối với chất lượng dân số, đó là làm thế nào để bảo đảm an toàn, ổn định các quỹ hưu, quỹ bảo hiểm y tế. Số lượng NCT và tuổi thọ tăng lên kéo theo sự thay đổi của mô hình bệnh tật, do tỷ lệ mắc bệnh ở NCT cao hơn so với lứa tuổi khác và thường gặp tình trạng mắc bệnh tật kép, nhất là các bệnh mãn tính.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến, thời kỳ già hóa đem lại những tiềm năng bao gồm cơ hội đầu tư, tăng cường chất lượng lao động và kiến thức, đem lại các lợi ích kinh tế. Nhưng đồng thời, cũng đặt ra những thách thức to lớn đòi hỏi phải có những phương thức tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe, tuổi nghỉ hưu, lương hưu, thay đổi sự tương tác trong xã hội và mối quan hệ liên thế hệ.
Tuổi thọ cao là thành tựu của y khoa và kết quả của phát triển kinh tế – xã hội về nhiều mặt chứ không phải là gánh nặng của xã hội hay của nền kinh tế. Để giải quyết những thách thức và tận dụng các cơ hội của thời kỳ già hóa dân số, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh, chúng ta cần phải có nhiều nỗ lực hơn nữa trong việc nâng cao nhận thức về vấn đề già hóa dân số, đảm bảo đưa vấn đề già hóa và nhu cầu của NCT vào tất cả các chương trình và chính sách phát triển quốc gia, đặc biệt là các chính sách, chương trình về an sinh xã hội; đa dạng hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc NCT, khuyến khích và tạo điều kiện để NCT tiếp tục tham gia các hoạt động xây dựng đất nước phù hợp với điều kiện sức khỏe và kinh nghiệm, góp phần thực hiện tốt chính sách của Đảng và Nhà nước về chăm sóc và phát huy vai trò của NCT, đồng thời chủ động ứng phó với xu hướng già hóa dân số của nước ta.
Những tuyên truyền viên dân số tích cực
Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục DS – KHHGĐ cho biết: “Đề án Tư vấn, chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc vì đã triển khai được nhiều nội dung thiết thực như: Tổ chức tập huấn cung cấp kiến thức, kỹ năng tư vấn và chăm sóc NCT cho đội ngũ tình nguyện viên và hội viên NCT trên toàn quốc. Hướng dẫn NCT phương pháp chăm sóc sức khỏe, chế độ sinh hoạt, khuyến khích NCT sống khỏe, sống có ích, phấn đấu là tấm gương để con cháu học tập noi theo. NCT chính là những tuyên truyền viên tích cực vận động con cháu thực hiện chính sách dân số của Đảng và Nhà nước…”.
Hà Anh/Báo Gia đình & Xã hội
