Con một thời nay: sướng hay khổ? Nếu trước đây các gia đình có con một thường do không thể sinh thêm vì tuổi tác, thì gần đây ngày càng nhiều người chỉ dám sinh một con, đa phần do “kinh tế khó khăn”.
Hết nợ mới tính chuyện sinh thêm
Chập tối, sau khi đi làm về, cơm nước xong xuôi, chị Bùi Thị Trang (36 tuổi) từ phòng trọ trên đường Huỳnh Tấn Phát (quận 7, TP.HCM) gọi video cho con gái hỏi thăm kết quả thi tuyển sinh chuyển cấp của con.
Hồng Đào, con gái duy nhất của vợ chồng chị, vừa hoàn thành lớp 9. Cô bé sống với bà ngoại ở An Biên (Kiên Giang) từ nhỏ bởi cha mẹ đi làm xa.
Chị Trang là công nhân tại một công ty xuất khẩu sản phẩm đông lạnh nhiều năm nay. Lương cơ bản 5 triệu, tháng nào tăng ca nhiều thì thu nhập khoảng 10 – 11 triệu đồng.
Chồng chị – anh Ngô Văn Phương – nửa năm nay là tài xế ô tô một hãng xe công nghệ, sau khi trải qua nhiều nghề. Được hỗ trợ lương cứng, thu nhập của anh sau khi trừ hết chi phí còn khoảng 10 – 14 triệu/tháng tùy số cuốc xe, khoản này gồm cả tiền boa.
Vợ chồng anh thuê phòng trong dãy trọ công nhân gần Khu chế xuất Tân Thuận, sống cùng cháu gái. Trừ chi phí sinh hoạt, mỗi năm vợ chồng gửi bà ngoại của Hồng Đào 15 triệu đồng để bà nuôi cháu giúp.
Nhìn qua, thu nhập hai vợ chồng cộng lại cũng có dư chút. Vậy nhưng đến nay con gái chuẩn bị vào lớp 10, chị đã gần 40 tuổi mà họ vẫn chưa định sinh thêm con thứ hai.
Tương tự, vợ chồng anh Văn Tín (32 tuổi, quận Bình Tân) cũng chưa muốn sinh thêm sau khi bé trai đầu lòng đã gần 2 tuổi, dù bị hối thúc, thậm chí áp đặt sinh tiếp đứa nữa với lý lẽ ngàn đời “khổ lần cho luôn” từ cha mẹ.
“Đẻ chi nữa, một đứa đủ rồi, cũng xem như hoàn thành nghĩa vụ nối dõi dòng giống vì có con trai rồi”, anh Tín cười nói. Anh cũng là con duy nhất của một gia đình ở ven biển tỉnh miền Trung.
Hiện nay, một số gia đình trẻ hoàn cảnh khó khăn hay dư dả cũng phân vân có nên sinh thêm. Theo các chuyên gia, người phụ nữ hiện đại đang nhìn ra được nhiều cơ hội, điều kiện phát triển mình. Từ đó đưa ra những thứ tự ưu tiên, việc chỉ có một con sẽ thuận tiện hơn để họ theo đuổi nhiều sứ mệnh, vị trí dưới nhiều vai trò hơn.
Vợ chồng chị Thu Trinh (34 tuổi, ở TP Thủ Đức) có tài chính dư nuôi hai con, song tới giờ con trai đầu lòng đã 9 tuổi, chị lại cho biết không muốn sinh tiếp. Người phụ nữ làm nhân viên ngân hàng, có chồng là kỹ sư xây dựng, chia sẻ một phần vì lười đẻ, còn lại do công việc cả hai quá bận, áp lực triền miên, sợ không có thời gian chăm sóc và dạy dỗ con cho tốt.
Hơn nữa, chị nói mình đang có khả năng thăng tiến nên lúc này chỉ muốn dồn sức vào công việc, chưa muốn gián đoạn vì sinh thêm con.
Vòng lặp áp lực
“Tiền đâu mà đẻ”, anh Ngô Văn Phương thở dài khi được hỏi vì sao chưa sinh thêm con. “Chừng nào trả hết nợ rồi tính”, anh nói.
“Giờ tụi tui lãnh lương ra còn phải trả tiền trọ, ăn uống, thêm trả nợ rồi gửi cho cha mẹ. Có dư một chút nhỏ thôi nên cũng lừng khừng chưa dám đẻ. Lỡ đau bệnh hay mất việc bất ngờ thì tiền đâu nuôi hai đứa con? Chưa kể nếu đẻ thêm phải ở nhà giữ con, mất một đầu lương, mà ở quê khó kiếm việc lắm”, vợ anh Phương bộc bạch.
Còn anh Văn Tín, thực ra vợ chồng anh cũng muốn có thêm con. Cả hai thừa hiểu khi già đi thì đông con, nhiều cháu sẽ vui và hạnh phúc biết mấy. Nhưng trước khi nghĩ về tương lai, bắt buộc phải nhìn kỹ thực tại: một cuộc sống vây quanh bởi áp lực.
Là con một, anh Tín chia sẻ nếu trước đó anh gần như được cha mẹ “thả nổi” tự lớn, tự quyết định trong việc ăn học, thì đến nay vợ chồng muốn đồng hành cùng con trong mọi việc. Anh thừa hiểu những gì mà vợ chồng đang tính toán, vạch ra chắc chắn sẽ gây áp lực lớn cho con. Nhưng phận làm cha làm mẹ, anh chỉ muốn dành những gì tốt đẹp nhất cho con.
Anh tâm sự thêm gánh nặng là con một thì mình quá hiểu. Nhưng khi quyết định chỉ sinh một con rồi thôi, vòng luẩn quẩn áp lực ấy lại không thể “hóa giải”.
Về già được đông con cháu quây quần mỗi dịp lễ, Tết là niềm hạnh phúc – Ảnh: NGỌC PHƯỢNG
“Sao hồi đó cha mẹ không ráng sinh thêm?”
Chưa muốn sinh thêm, song chị Bùi Thị Trang đang đứng giữa hai nỗi lo. Ba năm nữa con gái vào đại học, liệu vợ chồng đủ tiềm lực lo cho con học tới nơi tới chốn?
Nhưng nếu quyết định chỉ có một con, mai này anh chị bước sang tuổi trung niên ngoài 50, nếu mất việc mà chẳng có dư để tự lo cho mình, xem như trách nhiệm nuôi cha mẹ đến cuối đời sẽ dồn hoàn toàn vào Hồng Đào.
“Con may mắn làm có tiền còn đỡ, chứ bấp bênh đủ nuôi thân mà cha mẹ không có tiền dưỡng già thì tội cho con phải gánh thêm”, anh Phương nói rồi nhìn sang vợ.
Không ít gia đình trẻ chung nỗi niềm như vợ chồng chị Trang. Nếu sinh thêm, họ sợ nuôi không nổi. Còn chỉ một con thì trong tương lai, gánh nặng… báo hiếu sẽ dồn lên vai đứa con này một khi cha mẹ già yếu, bệnh tật, không lương hưu, mà con lại chẳng dư dả gì.
Nỗi lo tương lai của vợ chồng chị Trang chính là hiện tại của bà Lý Thị Ánh Tuyết. Ở tuổi xế chiều ngoài 60, vợ chồng bà Tuyết (ở Hồng Ngự, Đồng Tháp) lủi thủi sớm tối bởi đứa con gái duy nhất của ông bà sống ở TP.HCM, chẳng mấy khi về nhà.
Ở quê, chồng bà Tuyết nay đau mai ốm, chỉ quanh quẩn ở nhà. Bà cũng không còn sức ra chợ bán rau như hồi trẻ nên giờ mỗi ngày bà phụ rửa chén cho quán cơm. “Tui đi làm để có tiền chợ, thuốc men, phụ con gái được chút nào hay chút đó”, bà nói.
Tuyết Như, 27 tuổi, con bà Tuyết, đang làm nhân viên tại một spa, thu nhập chưa đến 8 triệu đồng/tháng mà mỗi tháng phải gói ghém gửi về cho cha mẹ 2,5 triệu đồng. Áp lực đè lên vai, không ít lần cô gái trẻ tủi thân đã gọi điện cho mẹ, vỡ òa: “Sao hồi đó cha mẹ không ráng sinh thêm? Để giờ bao nhiêu gánh nặng mình con phải chịu hết. Mà con thì đâu thể bỏ cha mẹ tự kiếm sống ở quê”.
“Hồi đó nghèo quá, tui thì lo làm tối ngày, ổng đi nhậu, không có ai coi con. Thấy vậy không dám đẻ thêm mà đâu có nghĩ tới lúc này…”, bà Tuyết ngậm ngùi.
Theo ThS Nguyễn Thị Ngọc Vui – giảng viên khoa tâm lý học, Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM) – có rất nhiều thứ được và mất ở những gia đình chỉ một con. Rõ ràng thì quá trình sinh, chăm một con sẽ dễ dàng, thuận lợi hơn.
Ở chiều ngược lại, chắc chắn sẽ chịu sự áp lực của họ hàng là những thế hệ trước, nỗi lo tuổi già neo đơn…
Có nhiều nguyên do, từ chủ quan đến khách quan để nhiều gia đình chỉ sinh một con
Theo ThS Nguyễn Thị Ngọc Vui, ngày xưa việc nuôi con gần như thuộc về bản năng và khá dễ dàng. Nhưng điều đó gần như không còn hợp thời so với hiện tại. Có quá nhiều áp lực vô hình lẫn hữu hình mà ai có con hiện nay sẽ phải trải qua.
Thêm nữa, việc nhiều người kết hôn ngày càng trễ dần, đồng nghĩa tỉ lệ phụ nữ sinh con cũng già hóa đi. Và khi đã sinh con trong độ tuổi sau 30, đặc biệt là 35 thì gần như sẽ có tư tưởng đã già rồi, hết tuổi sinh con nên ngại và sợ các rủi ro.
“Nuôi một đứa con hiện nay trở nên tốn kém và phức tạp hơn so với trước đây nên người ta sẽ rất cân nhắc để quyết định sinh thêm không”, bà Vui nói.
Còn ông Nguyễn Doãn Tú, nguyên tổng cục trưởng Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), cho biết áp lực của công việc và cuộc sống khiến xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con, thậm chí không muốn sinh con ngày càng gia tăng.
Bên cạnh đó, với gánh nặng lớn về kinh tế cho mỗi gia đình, từ áp lực tìm kiếm việc làm, nhà ở, chi phí sinh hoạt đến chi phí nuôi dạy và chăm sóc con, chi phí giáo dục cao… đều làm hạn chế mức sinh. Ngoài ra, việc phụ nữ không tự tin về khả năng kết hợp gia đình với các cơ hội học tập, việc làm, thăng tiến cũng làm giảm nhu cầu sinh con.
Nhiều con một khi trưởng thành đã trở thành thế hệ “bánh mì kẹp”: trên có cha mẹ già, dưới còn con nhỏ dại. Áp lực của thế hệ này càng nặng nề hơn nếu hoàn cảnh gia đình khó khăn.
Nguồn: Báo Tuổi Trẻ
Thông tin chi tiết xem tại đây
