Nguy cơ vô sinh do lạm dụng thuốc kích thích rụng trứng

GiadinhNet – Mong ngóng có con sớm, chờ mãi không có tin vui, không thiếu những phụ nữ đã bỏ qua bước đi khám chuyên khoa mà lại vội vàng sử dụng các loại thuốc kích thích rụng trứng. Theo các chuyên gia, hành động này có thể gây nhiều hiểm nguy cho sức khỏe…

Các cặp đôi lấy nhau hơn một năm dù, không dùng biện pháp tránh thai nào vẫn không có thai nên đến các bệnh viện phụ sản có uy tín thăm khám. Ảnh: T.L

Đi cấp cứu vì dùng thuốc không có chỉ định

Lấy chồng lúc đã ngoài 30 tuổi, chị Hoài Thương (ở Đan Phượng, Hà Nội) quyết định “thả” luôn sau ngày cưới. Áp lực chồng là con trưởng trong gia đình, ông bà lại mong cháu từng ngày nên vợ chồng chị Thương rất nôn nóng chuyện con cái. Hiềm một nỗi, chồng chị hay đi công tác vào đúng những ngày trong chu kỳ của chị, nên hơn 1 năm gia đình chị chưa thấy tin vui đâu! Chị Thương rất đau đầu chuyện suốt ngày nghe xì xào “Cây độc không quả, gái độc không con” của người thân nhà chồng.

“Chu kỳ “nguyệt san” của mình rất đều. Sắp tới chồng lại đi công tác xa gần 6 tháng, mấy chị đồng nghiệp khuyên mình phải dùng thuốc kích trứng để giúp trứng rụng theo ngày dự kiến, sẽ chủ động “đón đầu” để dễ có bầu hơn (?!). Mình sốt ruột quá nên đã mua về uống. Ngày thứ 6 chu kỳ tháng trước, mình uống một loại thuốc kích thích trứng, giờ “chậm” 5 ngày rồi, nhưng thử quick stick vẫn chỉ một vạch. Mình lo quá, uống xong mới biết thuốc này phải bác sĩ chỉ định, mà không hiểu có phải “chậm” là do thuốc hay không nữa!”, chị Thương lo lắng.

Một trường hợp khác, chị Hương Trang (33 tuổi, ở Hà Nam),  đã có một con trai năm nay 7 tuổi. Năm ngoái, khi con trai vào lớp 1, kinh tế đã ổn hơn, vợ chồng chị quyết định sinh thêm con, nhưng “thả” gần 10 tháng mà vẫn chưa có bầu. Nghĩ mình lớn tuổi, lại “để lâu không hoạt động”, có vấn đề trục trặc nên chị đi khám tại một phòng khám tư. Ban đầu, chị được chỉ định uống thuốc kích trứng. Chờ mãi chưa thấy tin vui, chị lại được tiêm thuốc kích thích trứng rụng. Không ngờ sau đó, chị phải đi cấp cứu vì chảy máu, đau bụng dữ dội. “Ai ngờ khi tiêm thuốc xong, bụng dưới vừa nặng trình trịch, vừa đau tức, buồn nôn, tự dưng không phải đến tháng lại bị chảy máu. Đi cấp cứu ở tuyến trên, các bác sĩ chẩn đoán chị bị biến chứng buồng trứng quá kích, gây vỡ cả nang noãn, rất may không có gì nghiêm trọng”, chị Trang kể.

Theo các bác sĩ sản khoa, bình thường mỗi chu kỳ kinh nguyệt, một trứng sẽ chín và rụng. Khi gặp tinh trùng, trứng sẽ phát triển thành phôi thai. Bác sĩ Nguyễn Thị Song Hà (nguyên bác sĩ Bệnh viện Từ Dũ, TP HCM) cho hay, thuốc kích trứng được chỉ định cho chị em rụng trứng không thường xuyên hoặc các tế bào trứng không thể trưởng thành để có thể thụ thai. Các thuốc này làm thay đổi nội tiết tố liên quan đến sinh sản để tăng khả năng phát triển và rụng trứng trong chu kỳ kinh nguyệt, kích thích không chỉ một mà nhiều các nang noãn phát triển. Khi đó, khả năng có thai ở người phụ nữ sẽ cao hơn.

Con dao hai lưỡi

Các chuyên gia khuyến cáo, đây là loại thuốc được chỉ định trong điều trị vô sinh, hiếm muộn, khó có thai. Ở mỗi bệnh nhân bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ liều lượng và loại thuốc sử dụng cho phù hợp. Bác sĩ Song Hà cho rằng, khi cho bệnh nhân sử dụng thuốc kích trứng, bác sĩ phải theo dõi dựa trên xét nghiệm nội tiết, siêu âm canh noãn, tiếp đó điều chỉnh liều thuốc thích hợp để đạt kích thước nang noãn mong muốn.

Một điều cần lưu ý là không phải ai dùng thuốc cũng có hiệu quả vì có nhiều nguyên nhân dẫn đến vô sinh, có thể do chồng, vợ hoặc cả hai. Hơn nữa, đối với nữ giới, việc chậm có thai không phải chỉ nguyên nhân duy nhất liên quan đến buồng trứng, mà còn liên quan đến các vấn đề về tử cung, nội tiết, vòi trứng…

Đó là lý do khiến những trường hợp tự ý dùng thuốc kích trứng gặp hiểm họa vì điều trị không đúng bệnh. Bên cạnh đó, các thuốc kích thích rụng trứng đều là các chất nội tiết, đắt tiền phải nhập khẩu (không phải là loại thuốc nằm trong danh mục thuốc thiết yếu) và nếu sử dụng không đúng sẽ không chỉ không hiệu quả mà có thể còn gây nhiều rối loạn về sức khỏe.

Nguy cơ được đề cập đến đầu tiên khi sử dụng các loại thuốc kích thích rụng trứng (đặc biệt là thuốc tiêm) tùy tiện là hội chứng quá kích buồng trứng. Đó là trạng thái bệnh lý khi nhiều nang noãn ở buồng trứng cùng phát triển và gây ra sự ứ dịch trong bụng (gây ra chướng bụng), đôi khi có dịch cả trong lồng ngực (gây khó thở), có trường hợp cần phải vào viện để rút nước trong ổ bụng hay trong lồng ngực. Có trường hợp gây chân tay phù nề, hình thành cục máu đông trong mạch máu. Cục máu đông này có thể gây tắc mạch dẫn đến tử vong.

Tình trạng buồng trứng quá kích còn có nguy cơ gây đa thai hoặc xuất hiện các nang cơ năng buồng trứng. Bác sĩ Song Hà cho hay, việc mang đa thai khiến bạn dễ sinh non, gặp nhiều biến chứng trong thai kỳ cũng như khi trở dạ như tiền sản giật, sảy thai, sinh non, thai lưu…

Theo ThS.BS Hồ Mạnh Tường, Tổng Thư ký Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TPHCM (Hosrem), nếu dùng thuốc kích thích rụng trứng một cách tự do, liên tục, phụ nữ dễ bị vô sinh hơn bởi việc sử dụng nhiều lần thuốc kích trứng rụng sẽ khiến buồng trứng hết những nang trứng nguyên thủy. Do đó, nguy cơ hiếm muộn trở nên nghiêm trọng hơn, đôi khi từ không vô sinh trở thành vô sinh. Ngoài ra, các hệ lụy khác như thai bị dị tật, teo buồng trứng, sinh non, tràn dịch màng phổi, suy thận cũng được đề cập đến, đặc biệt là loại thuốc clomiphene.

Nếu sử dụng thuốc đúng chỉ định của bác sĩ, bạn sẽ hạn chế tối đa nguy cơ thai nhi không phải tiếp xúc với thuốc. Trường hợp tự ý dùng thuốc, bạn cứ dùng liên tục và không biết ngưng thuốc lúc nào. Do đó, thai nhi có thể hình thành trong điều kiện cơ thể bạn có clomiphene dẫn đến bé có nguy cơ bị dị tật bẩm sinh cao. Vì thế, trong quá trình điều trị, bệnh nhân rất cần phải có sự theo dõi kỹ càng, những chỉ định hợp lý của bác sĩ cho việc giảm hay không giảm số thai, giúp cho cuộc sinh ít nguy hiểm và nhẹ gánh cho việc chăm sóc, nuôi dưỡng con sau này. Thông thường trong trường hợp đa thai, khi thai được bảy tuần bác sĩ sẽ lấy bớt một phôi ra ngoài mà vẫn đảm bảo phôi còn lại phát triển tốt.

Quỳnh An